พันธะโคเวเลนต์

พันธะโคเวเลนต์

พันธะไออนิก

พันธะไอออนิก
 
พันธะไอออนิก (อังกฤษ: ionic bond) เกิดจากที่อะตอมหรือกลุ่มของอะตอมสร้างพันธะกันโดยที่อะตอมหรือกลุ่มของอะตอมให้อิเล็กตรอนกับอะตอมหรือกลุ่มของอะตอม ทำให้กลายเป็นประจุบวก ในขณะที่อะตอมหรือกลุ่มของอะตอมที่ได้รับอิเล็กตรอนนั้นกลายเป็นประจุลบ เนื่องจากทั้งสองกลุ่มมีประจุตรงกันข้ามกันจะดึงดูดกัน ทำให้เกิดพันธะไอออน โดยทั่วไปพันธะชนิดนี้มักเกิดขึ้นระหว่างโลหะกับอโลหะ โดยอะตอมที่ให้อิเล็กตรอนมักเป็นโลหะ ทำให้โลหะนั้นมีประจุบวก และอะตอมที่รับอิเล็กตรอนมักเป็นอโลหะ จึงมีประจุลบ ไอออนที่พันธะไอออนมีความแข็งแรงมากกว่าพันธะไฮโดรเจน แต่แข็งแรงพอ ๆ กับพันธะโคเวเลนต์
 
IUPAC นิยามพันธะไอออนิกว่าเป็น "พันธะระหว่างอะตอมที่มีอิเล็กโทรเนกาทิวิตีต่างกันอย่างมาก" ในที่นี้ พันธะไอออนิก หมายถึง แรงยึดเหนี่ยวทางไฟฟ้าสถิตที่เกิดขึ้นระหว่างประจุไฟฟ้าของไอออนบวกและไอออนลบ ซึ่งแตกต่างเปรียบเทียบกับพันธะโคเวเลนต์อย่างแท้จริง ในทางปฏิบัติ เรามักจะพิจารณาค่าความเป็นไอออนิกของพันธะ มากกว่าที่จะบอกว่าเป็นพันธะไอออนิกหรือพันธะโคเวเลนต์อย่างแท้จริง
 

  

การจัดเรียงอิเล็กตรอน ของ ลิเทียม และ ฟลูออรีน ลิเทียมมีอิเล็กตรอน 1 ตัวในวงโคจรชั้นนอกสุดของมันซึ่งอยู่อย่างหลวมๆ เพราะว่า พลังงานไอออไนเซชัน ต่ำ ฟลูออรีนมีอิเล็กตรอน 7 ตัวในวงโคจรชั้นนอกสุด เมื่ออิเล็กตรอน 1 ตัว เคลื่อนที่จากลิเทียมไปยังฟลูออรีน แต่ละ ไอออน จะจัดเรียงตัวกันแบบ ก๊าซมีตระกูล พลังงานพันธะจาก แรงดึงดูดไฟฟ้าสถิต ของสองประจุไออนที่ตรงข้ามกันมีค่าเป็นลบมากพอ เนื่องจากการที่พลังงานในสถานะที่เป็นพันธะโดยรวมต่ำกว่าสถานะที่ไม่เป็นพันธะ

สูตรชื่อธาตุ

ไปที่: ป้ายบอกทาง, ค้นหา

เลขอะตอม	สัญลักษณ์	ชื่อธาตุ	ชื่อธาตุภาษาอังกฤษ
1	H	ไฮโดรเจน	Hydrogen
	D (²H)	ดิวเทอเรียม	Deuterium
	T (³H)	ไตรเทียม	Tritium
2	He	ฮีเลียม	Helium
3	Li	ลิเทียม	Lithium
4	Be	เบริลเลียม	Beryllium
5	B	โบรอน	Boron
6	C	คาร์บอน	Carbon
7	N	ไนโตรเจน	Nitrogen
8	O	ออกซิเจน	Oxygen
9	F	ฟลูออรีน	Fluorine
10	Ne	นีออน	Neon
11	Na	โซเดียม	Sodium
12	Mg	แมกนีเซียม	Magnesium
13	Al	อะลูมิเนียม	Aluminium หรือ Aluminum
14	Si	ซิลิคอน	Silicon
15	P	ฟอสฟอรัส	Phosphorus
16	S	กำมะถัน หรือ ซัลเฟอร์	Sulfur หรือ Sulphur
17	Cl	คลอรีน	Chlorine
18	Ar	อาร์กอน	Argon
19	K	โพแทสเซียม	Potassium
20	Ca	แคลเซียม	Calcium
21	Sc	สแกนเดียม	Scandium
22	Ti	ไทเทเนียม	Titanium
23	V	วาเนเดียม	Vanadium
24	Cr	โครเมียม	Chromium
25	Mn	แมงกานีส	Manganese
26	Fe	เหล็ก	Iron
27	Co	โคบอลต์	Cobalt
28	Ni	นิกเกิล	Nickel
29	Cu	ทองแดง	Copper
30	Zn	สังกะสี	Zinc
31	Ga	แกลเลียม	Gallium
32	Ge	เจอร์เมเนียม	Germanium
33	As	สารหนู	Arsenic
34	Se	ซีลีเนียม	Selenium
35	Br	โบรมีน	Bromine
36	Kr	คริปทอน	Krypton
37	Rb	รูบิเดียม	Rubidium
38	Sr	สตรอนเชียม	Strontium
39	Y	อิตเตรียม	Yttrium
40	Zr	เซอร์โคเนียม	Zirconium
41	Nb	ไนโอเบียม	Niobium
42	Mo	โมลิบดีนัม	Molybdenum
43	Tc	เทคนิเซียม	Technetium
44	Ru	รูทีเนียม	Ruthenium
45	Rh	โรเดียม	Rhodium
46	Pd	แพลเลเดียม	Palladium
47	Ag	เงิน	Silver
48	Cd	แคดเมียม	Cadmium
49	In	อินเดียม	Indium
50	Sn	ดีบุก	Tin
51	Sb	พลวง	Antimony
52	Te	เทลลูเรียม	Tellurium
53	I	ไอโอดีน	Iodine
54	Xe	ซีนอน	Xenon
55	Cs	ซีเซียม	Caesium
56	Ba	แบเรียม	Barium
57	La	แลนทานัม	Lanthanum
58	Ce	ซีเรียม	Cerium
59	Pr	เพรซีโอดิเมียม	Praseodymium
60	Nd	นีโอดิเมียม	Neodymium
61	Pm	โพรมีเทียม	Promethium
62	Sm	ซามาเรียม	Samarium
63	Eu	ยูโรเปียม	Europium
64	Gd	กาโดลินเนียม	Gadolinium
65	Tb	เทอร์เบียม	Terbium
66	Dy	ดิสโพรเซียม	Dysprosium
67	Ho	โฮล์มเมียม	Holmium
68	Er	เออร์เบียม	Erbium
69	Tm	ทูเลียม	Thulium
70	Yb	อิตเตอร์เบียม	Ytterbium
71	Lu	ลูทีเชียม	Lutetium
72	Hf	ฮาฟเนียม	Hafnium
73	Ta	แทนทาลัม	Tantalum
74	W	ทังสเตน	Tungsten
75	Re	รีเนียม	Rhenium
76	Os	ออสเมียม	Osmium
77	Ir	อิริเดียม	Iridium
78	Pt	ทองคำขาวหรือแพลตินัม	Platinum
79	Au	ทอง	Gold
80	Hg	ปรอท	Mercury
81	Tl	ทาลเลียม	Thallium
82	Pb	ตะกั่ว	Lead
83	Bi	บิสมัท	Bismuth
84	Po	โปโลเนียม	Polonium
85	At	แอสทาทีน	Astatine
86	Rn	เรดอน	Radon
87	Fr	แฟรนเซียม	Francium
88	Ra	เรเดียม	Radium
89	Ac	แอคทิเนียม	Actinium
90	Th	ธอเรียม	Thorium
91	Pa	โพรแทคทิเนียม	Protactinium
92	U	ยูเรเนียม	Uranium
93	Np	เนปจูเนียม	Neptunium
94	Pu	พลูโตเนียม	Plutonium
95	Am	อเมริเซียม	Americium
96	Cm	คูเรียม	Curium
97	Bk	เบอร์คีเลียม	Berkelium
98	Cf	แคลิฟอร์เนียม	Californium
99	Es	ไอน์สไตเนียม	Einsteinium
100	Fm	เฟอร์เมียม	Fermium
101	Md	เมนเดลเลเวียม	Mendelevium
102	No	โนเบลเลียม	Nobelium
103	Lr	ลอว์เรนเซียม	Lawrencium
104	Rf	รูเทอร์ฟอร์เดียม	Rutherfordium
105	Db	ดุบเนียม	Dubnium
106	Sg	ซีบอร์เกียม	Seaborgium
107	Bh	โบห์เรียม	Bohrium
108	Hs	ฮัสเซียม	Hassium
109	Mt	ไมต์เนเรียม	Meitnerium
110	Ds	ดาร์มสตัดเทียม	Darmstadtium
111	Rg	เรินต์เกเนียม	Roentgenium
112	Uub	อุนอุนเบียม	Ununbium
113	Uut	อุนอุนเตรียม	Ununtrium
114	Uuq	อุนอุนควอเดียม	Ununquadium
115	Uup	อุนอุนเพนเทียม	Ununpentium
116	Uuh	อุนอุนเฮ็กเซียม	Ununhexium
117	Uus	อุนอุนเซปเทียม	Ununseptium
118	Uuo	อุนอุนออคเทียม	Ununoctium

ตารางธาตุ

อะตอม (atom) คือนุภาคที่เล็กที่สุดของสสาร อะตอมไม่อยู่ตามลำพัง แต่จะรวมอยู่กับอะตอมอื่นอย่างเป็นระบบ
ส่วนประกอบของอะตอม คือ อิเล็กตรอน (e) โปรตอน (p) และนิวตรอน (n) โปรตอนและนิวตรอนอยู่ตรงกลาง คือนิวเคลียส อิเล็กตรอนเคลื่อนที่วนอยู่รอบนิวเคลียส
ธาตุ คือ สสารที่โมเลกุลประกอบด้วยอะตอมชนิดเดียวกัน เช่น โมเลกุลของก๊าซออกซิเจน (O2) ประกอบด้วยอะตอมของธาตุออกซิเจน 2 อะตอม
สัญลักษณ์ของธาตุ หมายถึง เครื่องหมายซึ่งใช้แทนชื่อธาตุเพื่อให้เข้าใจตรงกันเป็นสากล
สัญลักษณ์ของธาตุที่เป็นรูปภาพ ซึ่งจอห์น ดอลตัล เป็นคนแรกที่เสนอให้ใช้รูปภาพแทนชื่อธาตุ
สัญลักษณ์ของธาตุที่เป็นตัวอักษร ซึ่ง โจนส์ จาคอบ เบอร์ซีเลียส เป็นผู้เสนอให้ใช้ตัวอักษรแทนชื่อธาตุและเป็นที่ยอมรับกันในปัจจุบัน โดยมีหลักการเขียนดังนี้

1. ถ้าธาตุนั้นมีชื่อภาษาละติน ให้นำตัวอักษรตัวแรกมาเขียนด้วยอักษรภาษาอังกฤษ ตัวพิมพ์ใหญ่เป็นสัญลักษณ์ของธาตุนั้น ถ้าอักษรตัวแรกซ้ำกับธาตุอื่นให้เพิ่มตัวอักษรตัวถัดไปตัวใดตัวหนึ่งเขียนด้วยตัวพิมพ์เล็ก เช่น ธาตุโพแทสเซียม ชื่อภาษาละติน Kalium สัญลักษณ์ของธาตุ คือ K ธาตุเงิน ชื่อภาษาละติน Argentum สัญลักษณ์ของธาตุ คือ Ag

2. ถ้าธาตุนั้นไม่มีชื่อเป็นภาษาละติน ให้ใช้ชื่อภาษาอังกฤษ โดยมีหลักการเขียนสัญลักษณ์ เหมือนเดิม เช่น ธาตุคาร์บอน ชื่อภาษาอังกฤษ Carbon สัญลักษณ์ของธาตุ คือ C

เนื้อหาสูตรเคมี

 สูตรเคมี  หมายถึง สัญลักษณ์ที่ใช้เขียนแทนธาตุหรือสารประกอบเพื่อแสดงองค์ประกอบ ของสารเหล่านั้นว่าประกอบด้วยธาตุใดบ้างอย่างละเท่าใดหรือเป็นอัตราส่วนเท่าใด  สูตรบางประเภทยังให้รายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจัดเรียงอะตอมภายในโมเลกุลด้วย

  สูตรเคมีแบ่งเป็น  3  ประเภท คือ

1.  สูตรโมเลกุล (Molecular)  เป็นสูตรที่เขียนขึ้นเพื่อแสดงให้ทราบว่าสารนั้น  1  โมเลกุลประกอบด้วย ธาตุใดบ้างอย่างละกี่อะตอม  เช่น

    น้ำ  มีสูตรโมเลกุลเป็น  H₂O   หมายความว่า น้ำ  1  โมเลกุล ประกอบด้วยไฮโดรเจน  2  อะตอม และ ออกซิเจน  1  อะตอม
    เอทานอล  มีสูตรโมเลกุลเป็น  C₂H₆O   หมายความว่า เอทานอล  1  โมเลกุล ประกอบด้วย
คาร์บอน  2  อะตอม  ไฮโดรเจน  6  อะตอม และ ออกซิเจน  1  อะตอม
    กรดซัลฟิวริก  มีสูตรโมเลกุลเป็น  H₂SO₄   หมายความว่า กรดซัลฟิวริก  1  โมเลกุล ประกอบด้วย
           ไฮโดรเจน  2  อะตอม , ซัลเฟอร์  1  อะตอม และ ออกซิเจน  4  อะตอม
    แคลเซียมฟอสเฟต  มีสูตรโมเลกุลเป็น  Ca₃(PO₄ )₂  หมายความว่า แคลเซียมฟอสเฟต  1  โมเลกุล  ประกอบด้วยแคลเซียม 3 อะตอม , ฟอสฟอรัส  1 X 2  =2 อะตอม และ ออกซิเจน  4 X 2 =8 อะตอม

 ตัวอย่างอื่น ๆ ของสูตรโมเลกุล ได้แก่
น้ำตาลกลูโคส   มีสูตรโมเลกุล         C₆H₁₂O₆
  น้ำ          มีสูตรโมเลกุล         H₂O
  โพรเพน   มีสูตรโมเลกุล         C₃H₈
  เบนซีน    มีสูตรโมเลกุล         C₆H₆
2.  สูตรเอมพิริคัลหรือสูตรอย่างง่าย (Empirical  formular)  เป็นสูตรที่เขียนขึ้นเพื่อแสดงให้ทราบว่าสารนั้นประกอบด้วยธาตุใดบ้าง  ขณะเดียวกันก็ยังแสดงอัตราส่วนอย่างต่ำที่สุดของจำนวนอะตอมที่ปรากฏในสูตรนั้นด้วย  ส่วนใหญ่ใช้แสดงสูตรของสารประกอบไอออนิกซึ่งไม่มีสูตรโมเลกุลที่แน่นอน 

     เช่น  โซเดียมคลอไรด์มีสูตรเป็น   NaCl
     นอกจากนี้ยังอาจใช้แสดงอัตราส่วนอย่างต่ำของสารโคเวเลนต์ด้วย
     เช่น  ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์   มีสูตรเป็น   H₂O₂   มีสูตรเอมพิริคัลเป็น   HO

       กรดซัลฟิวริก  มีสูตรโมเลกุลเป็น  H₂SO₄   หมายความว่า กรดซัลฟิวริก  1  โมเลกุลประกอบด้วย
 ธาตุ  H ,  S  และ  O โดยมีอัตราส่วนอย่างต่ำของจำนวนอะตอม  H  :  S  : O =  2 : 1 : 4
 น้ำตาลกลูโคส  มีสูตรโมเลกุลเป็น  C₆H₁₂O₆   หมายความว่า   น้ำตาลกลูโคส  1  โมเลกุล      ประกอบด้วย
 ธาตุ  C ,  H  และ  O โดยมีอัตราส่วนอย่างต่ำของจำนวนอะตอม  C  : H  : O  =  1  :  2  :  1
 เอทานอล  มีสูตรโมเลกุลเป็น  C₂H₆O   หมายความว่า  เอทานอล  1  โมเลกุล ประกอบด้วย
ธาตุ  C ,  H  และ  O โดยมีอัตราส่วนอย่างต่ำของจำนวนอะตอม C  :  H  :  O  =  2  :  6  :  1

ตัวอย่างของสูตรเอมพิริคัล ได้แก่
น้ำตาลกลูโคส   มีสูตรเอมพิริคัล         CH₂O
น้ำ                  มีสูตรเอมพิริคัล         H₂O
โพรพีน            มีสูตรเอมพิริคัล         CH₂
เบนซีน            มีสูตรเอมพิริคัล         CH

 สูตรโมเลกุลเป็นสูตรที่แสดงจำนวนอะตอมทั้งหมดใน  1  โมเลกุล  ในขณะที่สูตร
เอมพิริคัลแสดงอัตราส่วนอย่างต่ำของจำนวนอะตอมใน  1  โมเลกุล  จะเห็นได้ว่าถ้าหากทราบสูตรโมเลกุลจะทำให้ทราบสูตรเอมพิริคัล  เนื่องจากสูตรทั้งสองประเภทมีส่วนสัมพันธ์กันดังนี้
 สูตรโมเลกุล     =    (สูตรเอมพิริคัล) n   เมื่อ  n  คือเลขจำนวนเต็ม  =  1, 2, 3, 4…..
       
3.  สูตรโครงสร้าง (Structural  formular)   เป็นสูตรที่เขียนขึ้นเพื่อแสดงให้ทราบว่าสารนั้น  1  โมเลกุล  ประกอบด้วย   ธาตุใดบ้างอย่างละกี่อะตอม และอะตอมใดเกาะเกี่ยวอยู่กับอะตอมใดด้วยพันธะชนิดใด

 ตัวอย่าง     O = C = O  เป็นสูตรโครงสร้างของคาร์บอนไดออกไซด์  (CO₂)  ซึ่งบอกให้ทราบว่าหนึ่งโมเลกุลของคาร์บอนไดออกไซด์   ประกอบด้วย C 1 อะตอม และ O 2  อะตอม  ระหว่าง  C  และ  O  ยึดเหนี่ยวกันด้วยพันธะโคเวเลนต์ชนิดพันธะคู่

สารประกอบเกิดขึ้นจากการแลกเปลี่ยนอนุภาคมูลฐานภายในอะตอม เพื่อให้อยู่ในสภาพที่เสถียรหรือสมดุล จึงเกิดเป็นโมเลกุลและสูตรสารเคมีต่างๆ ดังภาพ 

 การเกิดโมเลกุลของสารประกอบ

             สารประกอบชนิดหนึ่งๆ ที่เกิดขึ้นจะต้องมีอัตราส่วนของธาตุที่เป็นองค์ประกอบคงที่ จึงกลายเป็นสูตรเคมีที่ลงตัว เช่น
            น้ำ (H₂O) ประกอบด้วยธาตุไฮโดรเจน และออกซิเจน โดยมีอัตราส่วนโดยอะตอมของ  H : O = 2 : 1, มีอัตราส่วนโดยมวลของ  H : O = 1 : 8 และ มีอัตราส่วนโดยปริมาตรของ  H : O = 2 : 1
            คาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) ประกอบด้วยธาตุคาร์บอนและออกซิเจน โดยมีอัตราส่วนโดยอะตอมของ  C : O = 1 : 2 และ มีอัตราส่วนโดยมวลของ  C : O = 3 : 8 

             ดังนั้น สูตรเคมี คือ กลุ่มของสัญลักษณ์ธาตุที่เขียนขึ้นเพื่อแสดงจำนวนอะตอมของธาตุที่เป็นองค์ประกอบของสาร สูตรเคมีที่แสดงชนิดของธาตุและจำนวนอะตอมที่เป็นองค์ประกอบใน 1 โมเลกุล เรียกว่า "สูตรโมเลกุล" ดังตัวอย่างสูตรโมเลกุลของสารประกอบต่อไปนี้ ตัวอย่างสูตรโมเลกุลของสารประกอบ

ชื่อสามัญ	ชื่อทางเคมี	สูตรเคมี	องค์ประกอบ
น้ำ	ไฮโดรเจนไดออกไซด์	H2O	ธาตุ H = 2 อะตอม และ O = 1 อะตอม
โซดาไฟ	โซเดียมไฮดรอกไซด์	NaOH	ธาตุ Na = 1 อะตอม, O = 1 และ H = 1 อะตอม
ผงฟู	โซเดียมไบคาร์บอเนต	NaHCO3	ธาตุ Na = 1 อะตอม, H = 1อะตอม, C = 1 อะตอม และ O = 3อะตอม
กรดเกลือ	ไฮโดรคลอริก	HCl	ธาตุ H = 1 อะตอม และ Cl =1 อะตอม
กรดกำมะถัน	ซัลฟิวริก	H2SO4	ธาตุ H = 2 อะตอม, S = 1 อะตอมและ O = 4 อะตอม
ปูนขาว (ปูนดิบ)	แคลเซียมออกไซด์	CaO	ธาตุ Ca = 1 อะตอม และ O = 1 อะตอม
หินปูน	แคลเซียมคาร์บอเนต	CaCO3	ธาตุ Ca = 1 อะตอม, C = 1อะตอม และ O = 3 อะตอม
ดินประสิว	โพแทสเซียมไนเตรต	KNO3	ธาตุ K = 1 อะตอม, N = 1 อะตอม และ O = 3 อะตอม
ด่างทับทิม	โพแทสเซียมเปอร์- แมงกาเนต	KMnO4	ธาตุ K = 1 อะตอม, Mn = 1อะตอม และ O = 4 อะตอม